Metakognitif inançların işlemlemeye etkisi nedeniyle hastalarımız, bilişsel dikkat kilitlenmesi sendromunu oluşturan yanıt paternini sergiler. Bu inançları ortaya çıkarmak ve değiştirmek için metakognitif terapi (MKT) önemlidir. Vakalara ait aşağıdaki alıntılar, sokratik metot ile metakognitif inançların (kolay tanınması için inançlar italik yazılmıştır) belirlenmesine yönelik kolaylaştırıcı örneklerdir. Sorular genel olarak belli düşünme biçimlerini kullanmanın avantaj ve dezavantajları, düşüncelerin kontrol edilebilirliği ve bu düşüncelere sahip olmanın en kötü sonuçları ile ilgilidir.
Tehdit Aramayla İlgili Pozitif Metakognitif İnançların Belirlenmesi
Hasta: Kendimi tamamen aptal durumuna düşürdüm.
Terapist: Bunu nereden biliyorsun?
Hasta: Herkesin bana baktığını görebiliyordum.
Terapist: Normalde insanların sana bakıp bakmadığını kontrol eder misin?
Hasta: Hayır, bu daha çok bir his gibi.
Terapist: Bu durumda diğer insanları kontrol ettin mi, yoksa bu bir his miydi?
Hasta: Şimdi sorduğunuzda sanırım daha çok bir his gibiydi.
Terapist: Kendini aptal durumuna düşürüp düşürmediğine karar vermek için hangi hissi referans alıyorsun?
Hasta: Beceriksiz ve kaskatı hissedersem onların bunu görebileceğinden korkuyorum.
Terapist: Yani odaklandığın şey beceriksiz ve kaskatı hissedip hissetmediğin?
Hasta: Evet, bu şekilde hissetmek istemiyorum
Terapist: Dikkatini bu hislere vermenin, senin için herhangi bir avantajı var mı?
Hasta: Kontrolümü kaybetmemi engelliyor.
Terapist: Hislerine odaklanmanın seni kontrolü kaybetmekten alıkoyduğuna ne kadar inanıyorsun?
Hasta: Böyle yapmasaydım işler daha kötü olurdu. Yardımcı olduğuna eminim.
Negatif Metakognitif İnançların Belirlenmesi
Terapist: Neyin yanlış olduğunu analiz etmeye ve gelecekle ilgili endişe etmeye çok fazla zaman harcıyor gibisin. Bunlar sana daha iyi hissettiriyor mu?
Hasta: Bazen, ama genelde daha çok canımı sıkıyor.
Terapist: Bu analiz ve aşırı düşünme sürecine ruminasyon deniyor. Bu, sana daha kötü hissettiriyorsa bunu yapmayı bırakabilir misin?
Hasta: Hayır, bunun kontrol edilebilen bir şey olduğunu düşünmüyorum.
Terapist: Ruminasyonun kontrol edilemez olduğuna ne kadar inanıyorsun?
Hasta: Yüzde yüz.
Terapist: Bu şekilde ruminasyona devam etsen kötü herhangi bir şey olur mu?
Hasta: Emin değilim.
Terapist: Olabilecek en kötü şey nedir?
Hasta: Bunun anormal olduğunu düşünüyorum, bu sadece benim zihinsel olarak hasta olduğumu, her zaman depresif olacağımı ve düşüncelerimi kontrol edemeyeceğimi gösteren ileri bir kanıt olurdu. (Not: Hasta şu an bu cevapta ne yapıyor? Bir ruminasyon kesitinin başladığını görebildiniz mi?)
• Adrian Wells, Anksiyete ve Depresyonda Metakognitif Terapi
