Enseye inerken titreyen bir giyotine benzeyen bir şehir

Alfonso askerin cesedine takılıp tökezliyor. Kasaba halkı tezahürat yapıyor, coşku içindeler, sırtına vuruyorlar. Seyretmek için ağaçlara tırmananlar dallardan alkışlıyor. Galya Ana domuzlardan söz ediyor bağırarak, erkekler kadar temiz domuzlardan.

Tanrı'nın duruşmasında, soracağız: Bütün bunlara neden izin verdin?

Cevap bir yankı olacak: Bütün bunlara neden izin verdin?

• Ilya Kaminsky, Sağır Cumhuriyet

“Sağırlar sessizliğe inanmaz. Sessizlik, işitenlerin icadıdır.”

Nörolojik

PETTLEP

Spor bilimcileri Paul Holmes ile David Collins 2001'de sporcular için PETTLEP kısaltmasıyla anılan, yedi bileşenli bir zihinsel imgeleme (zihinde canlandırma) programı önerdiler. Kısaltmanın açılımı ve bir sporcunun, diyelim ki bir beyzbol oyuncusunun topa vuruşunu geliştirmek için bu programı nasıl kullanacağının kısa açıklaması aşağıdaki gibidir:

Fiziksel (Physical) - Beyzbol sopasını mükemmelen sallamak için gereken her hareketi zihninizde simüle edin.

Çevre (Environment) - Işıkların sahayı aydınlattığını, kalabalığın uğultusunu hayal edin. 

Görev (Task) - Sadece sopayı sallayışınızı değil, neye karşı salladığınızı da zihninizde canlandırın. Topun geldiğini hissedin.

Zamanlama (Timing) - Sopa sallamanın gerçek yaşamda alacağı zamanı simüle edin.

Öğrenme (Learning) - Süreci, gelişme kaydettikçe ilerlemenizi yansıtacak şekilde gözünüzde canlandırın. 

Heyecan (Emotion) - Büyük ânı hissedin: gerilen sinirleri, güm güm atan kalbinizi.

Perspektif (Perspective) - Zihninizde canlandırdığınız şeyleri birinci şahıs olarak deneyimleyin.

Programın her bir bileşeni, sporcunun süreci zihninde daha hatasız canlandırmasını ve sürecin fiziksel deneyimine daha yakından benzemesini sağlamayı amaçlar. Holmes ve Collins bir sporcunun tasavvur ettiği simülasyon ne kadar hatasızsa, ortaya çıkan beyin aktivitesinin gerçek eylem sırasında kullanılan beyin bölgeleriyle o kadar iyi örtüşeceğine inanıyordu.

PETTLEP yöntemi ya da çeşitlemeleri sporda kullanılan imgeleme programları için standarttır. O halde kaçınılmaz olarak, işe yarayıp yaramadığı sorusu gündeme gelir. 

• Eliezer J. Sternberg, Nörolojik 

Hakkımda

Tuna BAHAR / Klinik Psikolog

• Lisans: Pamukkale Üniversitesi-Sosyoloji 

• Lisans: İstanbul Kültür Üniversitesi-Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık 

• Yüksek Lisans: İstanbul Kent Üniversitesi-Klinik Psikoloji (Tezli) 

Kullandığı Terapi Ekolleri: Bilişsel ve Davranışçı Terapi, Metakognitif Terapi, EMDR, Şema Terapi

Aldığı eğitimlerden bazıları:

• Bilişsel ve Davranışçı Terapiler eğitimini Prof. Dr. Ebru Şalcıoğlu'ndan ve yüksek lisans kapsamında; Prof. Dr. Mehmet Z. Sungur'dan, Metakognitif Terapi derslerini Doç. Dr. Anıl Gündüz'den, Şema Terapi derslerini Dr. Burcu Sevim'den, süpervizyonlarını Prof. Dr. Mehmet Z. Sungur, Doç. Dr. Anıl Gündüz ve Dr. Burcu Sevim'den almıştır. 

• EMDR (Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme), Davranış Bilimleri Enstitüsü. Emre Konuk, Şirin Atçeken. EMDR terapisinde 8 aşamalı, üç yönlü (geçmiş, şimdi, gelecek) bir protokol uygulanır. Hedef, geçmişte yaşanan anıların yeniden işlenerek duyarsızlaşmanın sağlanması, bugünkü semptomların tedavisi, danışanın gelecekte karşılaşacağı benzer sorunlar karşısında, kazandığı olumlu inanç ve duyguların geliştirdiği yeni bakış açısının yönlendirdiği davranışları gösterebilmesidir.

• Çocuk-Ergen Şema Terapi. Dr. Alp Karaosmanoğlu ve Dr. Christof Loose tarafından verilen güçlü bir psikoterapi yaklaşımıdır.

• İntegratif Psikoterapi eğitimini Soley Sezgin Akten'den (UT-CIIPTS) almıştır. 

• CAS (Cognitive Assesment System) Bilişsel Değerlendirme Sistemi. İstanbul Üniversitesi, Doç. Dr. Tamer Ergin. 5-17 yaş grubu çocukları zihinsel açıdan değerlendiren bir zeka ve yetenek değerlendirme sistemidir. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocukların, öğrenme güçlüğü olanların, zihinsel engelli olanların, travmatik beyin hasarı olanların, ciddi duygusal bozuklukları olanların, üstün zekalı çocukların, planlama problemleri olanların belirlenmesi ve başarının önceden kestirilmesi gibi durumlar için CAS (Bilişsel Değerlendirme Sistemi)  uygulanabilir ve kullanılabilir.

• MOXO Dikkat Testi eğitimini MOXO Türkiye, Dr. Ferda Korkmaz Özkanoğlu'ndan aldı. 

• Psikanaliz ve Pedagoji. İstanbul Psikanaliz Derneği'nde düzenlenen, iki psikanalist Alper Şahin ve Ayşegül Salgın moderatörlüğünde Psikanaliz ve Pedagoji seminerlerine iki dönem katıldı.

Uzmanlık Alanları:

• Duygudurum Bozuklukları,

• Kaygı Bozuklukları,

• Travma Sonrası Stres Bozukluğu,

• Obsesif-Kompulsif Bozukluk,

• Kişilik Örgütlenmesi ve Bozuklukları,

• Çift Terapileri,

• Kariyer Psikolojik Danışması.

Metakognitif İnançları Belirlemede Sokratik Diyalog

Metakognitif inançların işlemlemeye etkisi nedeniyle hastalarımız, bilişsel dikkat kilitlenmesi sendromunu oluşturan yanıt paternini sergiler. Bu inançları ortaya çıkarmak ve değiştirmek için metakognitif terapi (MKT) önemlidir. Vakalara ait aşağıdaki alıntılar, sokratik metot ile metakognitif inançların (kolay tanınması için inançlar italik yazılmıştır) belirlenmesine yönelik kolaylaştırıcı örneklerdir. Sorular genel olarak belli düşünme biçimlerini kullanmanın avantaj ve dezavantajları, düşüncelerin kontrol edilebilirliği ve bu düşüncelere sahip olmanın en kötü sonuçları ile ilgilidir.

Tehdit Aramayla İlgili Pozitif Metakognitif İnançların Belirlenmesi

Hasta:     Kendimi tamamen aptal durumuna düşürdüm.

Terapist: Bunu nereden biliyorsun?

Hasta:     Herkesin bana baktığını görebiliyordum.

Terapist: Normalde insanların sana bakıp bakmadığını kontrol eder misin?

Hasta:     Hayır, bu daha çok bir his gibi.

Terapist: Bu durumda diğer insanları kontrol ettin mi, yoksa bu bir his miydi?

Hasta:     Şimdi sorduğunuzda sanırım daha çok bir his gibiydi.

Terapist: Kendini aptal durumuna düşürüp düşürmediğine karar vermek için hangi hissi referans alıyorsun?

Hasta:      Beceriksiz ve kaskatı hissedersem onların bunu görebileceğinden korkuyorum.

Terapist:  Yani odaklandığın şey beceriksiz ve kaskatı hissedip hissetmediğin?

Hasta:      Evet, bu şekilde hissetmek istemiyorum

Terapist:  Dikkatini bu hislere vermenin, senin için herhangi bir avantajı var mı?

Hasta:      Kontrolümü kaybetmemi engelliyor.

Terapist:  Hislerine odaklanmanın seni kontrolü kaybetmekten alıkoyduğuna ne kadar inanıyorsun?

Hasta:      Böyle yapmasaydım işler daha kötü olurdu. Yardımcı olduğuna eminim. 

Negatif Metakognitif İnançların Belirlenmesi

Terapist: Neyin yanlış olduğunu analiz etmeye ve gelecekle ilgili endişe etmeye çok fazla zaman harcıyor gibisin. Bunlar sana daha iyi hissettiriyor mu?

Hasta:     Bazen, ama genelde daha çok canımı sıkıyor. 

Terapist: Bu analiz ve aşırı düşünme sürecine ruminasyon deniyor. Bu, sana daha kötü hissettiriyorsa bunu yapmayı bırakabilir misin?

Hasta:     Hayır, bunun kontrol edilebilen bir şey olduğunu düşünmüyorum.

Terapist: Ruminasyonun kontrol edilemez olduğuna ne kadar inanıyorsun?

Hasta:     Yüzde yüz.

Terapist:  Bu şekilde ruminasyona devam etsen kötü herhangi bir şey olur mu?

Hasta:     Emin değilim.

Terapist: Olabilecek en kötü şey nedir?

Hasta:     Bunun anormal olduğunu düşünüyorum, bu sadece benim zihinsel olarak hasta olduğumu, her zaman depresif olacağımı ve düşüncelerimi kontrol edemeyeceğimi gösteren ileri bir kanıt olurdu. (Not: Hasta şu an bu cevapta ne yapıyor? Bir ruminasyon kesitinin başladığını görebildiniz mi?)

• Adrian Wells, Anksiyete ve Depresyonda Metakognitif Terapi